En son söyleyeceğimiz şeyi en baştan bizim yerimize ABD Deniz Kuvvetlerinden Yarbay Brandon Newell net bir şekilde özetliyor; “5G teknolojisi; sivil endüstride kullanılan teknolojinin, savunma sanayisinde kullanılması için gerekli bir silahtır. Başka bir deyişle 5G, yeni nesil savaşların altında yatan şey olacaktır.” diyor.
Çıkış noktası bu olmasa da 5G teknolojisi sivil Telekom uygulamalarından, yıkıcı teknolojiye nasıl evrildi?
Fakat buna geçmeden önce, 5G’nin hayatlarımıza ve Harp sahnesine adım adım nasıl girdiğine kısaca bir göz atalım. Tarih boyunca insanlar birbirleriyle kurdukları iletişimleri farklı tekniklerle geliştirdiler. Toplumlar büyüdükçe ve coğrafya genişledikçe, aktarılan bilgi de arttı. Bu yeni güçlükler, gelişen toplumların, yine gelişen teknolojileriyle aşıldı. Artan bilginin/verinin daha hızlı, güvenli bir şekilde, doğru ellerle ve doğru kişilere aktarılması, iletişimin temel dayanağı oldu. Güvenilir ve sürdürülebilir iletişim altyapısına sahip toplumlar ticaretle zenginleşip, savaşlarda zafer kazandılar. Muhabere, orduların en kritik güç çarpanı oldu. Modern topluma gelindiğinde ise bilginin aktarımı, kontrolü ve paylaşımı en yıkıcı teknolojilerin çıkış noktası haline geldi.
İçinde bulunduğumuz dönemde kritik öneme sahip hızlı ve güvenli internet altyapısı, teknolojinin ve mobil aygıtların kullanımının artmasıyla hayatımızın bir parçası oldu. Özellikle Korona dönemindeki çevrimiçi çalışma ve alışverişler de internete bağlılığımızı önemli ölçüde arttırdı.
Hızlı ve “güvenli” bağlantı teknolojilerinin en popüleri ve birçok şehir efsanesine konu olan 5G ise üstüne en çok konuşulanı. Şu an sayılı ülkede sivil Telekom uygulamalarında deneme aşamasında olmasına rağmen, her yeni teknolojide olduğu gibi kendisini savunma sanayisinin göz hapsinde buldu. Uygulama alanı beklenenin aksine çok geniş olan 5G, yakın gelecekte yeni nesil bilgisayarlar ile birleştiğinde, teknolojik gelişimin temel omurgasını oluşturması bekleniyor.
Sahip olduğu devasa bant genişliği, yüksek hızı ve önemli ölçüde daha düşük gecikme süreleri ile 5G, daha iyi bağlantıya ihtiyaç duyduğumuz buluttaki bilgilere erişimimizde, yer, zaman ve altyapı gereksinimlerini düşürecek. Şu ana kadar bildiklerimiz hala buzdağının sadece görünen kısmı gibi gözüküyor. Araştırmalardaki ilerleme, birbirine yakın teknolojiler arasındaki sınırları kaldırdı. 5G ve Nesnelerin İnterneti’nin (IoT) birlikte geliştirildikçe daha yüksek potansiyele sahip olacağı araştırmalarda tespit edildi.
5G, yeni nesil bilgisayarların da gücünü kullanarak;
- Yapay zekâ (YZ) ve makine öğrenmesi,
- IoT, Robotik teknolojiler ve otomasyon,
- Hiper bağlantılı gömülü sistemler,
- Sanal/Arttırılmış gerçeklik (VR/AR) kullanarak geliştirilecek uygulamalar ve simülasyon çözümleri,
teknolojilerinin tüm potansiyelini ortaya çıkarabilir.
5G teknolojisinin gelişiminin dönüşümsel (transformasyonel) olduğunu ve sadece mobil cihazlar için değil, aynı zamanda insansız hava, deniz ve kara araçlarında, sensörlerde ve IoT için de geçerli bir yaklaşım olarak algılamalıyız. Bu sistemler bütününün, askerleri ve silah sistemlerini birbirine bağlayacak teknolojiyle de aynı olduğunu aklımızdan çıkarmamalıyız.
Potansiyel kullanım alanları ve uygulamalar
Askeri 5G teknolojilerinden tam performans elde etmek, yenilikçi bilgisayar yazılımı simülasyonlarına bağlı olacak. Ayrıca, ticari ve askeri olmak üzere neredeyse "sınırsız" sayıda 5G kullanıcısının karşılaşacağı farklı çalışma senaryolarını tahmin etmek için etkili ölçüm stratejileri de gerektirecek. 5G’nin ağlara daha entegre, özerk ve yapılanmış hale gelmesi, kontrolü de karmaşıklaştıracak.
Ağa dayalı harpte kullanılan yeni yeteneklerin, özellikle 5G savunma bulutu ve yapay zekâ gibi diğer yeniliklerle birleştirildiğinde, operasyonlardaki birimlerin dijital alanda iş birliği ve neredeyse gerçek zamanlı olarak korunması için yeni fırsatlar sunacaktır. Askeri kullanıcılar, 5G cihazlarının mevcut bant genişliklerinden ve iletim hızlarından, daha kısa gecikme sürelerinden yararlanacaklar. Her zaman olduğu gibi, sorunlar bir düşmanın herkes tarafından serbestçe kullanılabilecek aynı kablosuz iletişim teknolojilerini kullanmasından kaynaklanacak.
Öte yandan, halen geliştirilmekte olan 5G teknolojisinin eksik yanları da vardır. Savunma sanayisinin zorlu gereksinimlerini karşılama zorunluluğu bunların başında gelir. 5G'yi muharebe telsiz ağı, açık görüş telsizi (line-of-sight radio) ve satcom gibi diğer savunma iletişimi çözümleriyle sorunsuz bir şekilde entegre edilmesi, yüksek yoğunluklu çatışma durumlarında hala 5G’nin güvenli iletişim için yeterli bir seviyede olmadığı da ortadadır.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Savunma Bakanlığının; “5G yetenek kazanımın hızlandırılarak ve yeniliklerin arttırılarak 5G teknoloji yarışında kazanmak” hedefi, konunun ne denli önemli olduğunu tekrardan bize hatırlatıyor. Yine ABD’de bulunan Savunma İleri Araştırma Projeleri Ajansı (DARPA) ve SpaceX'in Starlink'i ile yapılan çalışmalar ile 5G projelerini yakın gelecekte gerçeğe dönüştürmeyi hedefliyorlar.
5G konusundaki araştırmalar sadece savaş yeteneklerimizi geliştirmekte kalmayacak, aynı zamanda bu teknolojiler için özel sektöre yeni kullanım alanları ve fırsatlar getirecek. Gelişmiş iletişim teknolojilerini geliştiren ve bunlarda ustalaşan ülkeler, uzun vadede ekonomik ve askeri avantaj sağlayacaklar.
Muzaffer Ünsaldı | SAHA İstanbul Kurumsal İletişim ve Marka Yöneticisi