Olağan dışı durumlar, olağan dışı stratejilerle çözülür

Türkiye’de ve dünyada tüm sektörler için oldukça zor geçen 2020 yılı, proaktif ve yenilikçi yaklaşımlara da birçok imkân sağladı.

İlk olarak 2019 yılının Aralık ayında Çin’in Wuhan şehrinde ortaya çıkan Covid-19 virüsü, dünya çapında hızla yayılmaya başladı ve sonunda Türkiye’de de ilk pozitif vaka 2020 yılının Mart ayında tespit edildi. Yılın ilk çeyreğinde gerçekleşen bu öngörülemeyen olaylar dizisi, tüm insanlığı olduğu gibi, savunma sanayisini ve bu kritik sektördeki iş yapma şeklini değiştirecekti. Pandeminin bugünü ve iş yapma şeklini neden ve nasıl değiştirdiğine geçmeden önce biraz geriye gidip son durumun tespitini yapmak önem arz ediyor.

Türkiye’nin savunma ve havacılık sanayi ihracatı, 2018’de 2 milyar 188 milyon 550 bin dolar iken 2019’da yüzde 40,21 artışla 3 milyar 68 milyon dolara çıkmış ve artan ivmesini 2020 yılı başında da sürdürmüştür. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre; Türk savunma ve havacılık sanayii tarafından 2020 yılının Ocak ayında yapılan toplam ihracat 166 milyon 936 bin dolar, Şubat ayında ise 181 milyon 761 bin dolar olarak gerçekleşti. Türkiye’de ilk COVID-19 tanısının konması öncesi son istatistik olan 1 Ocak – 29 Şubat 2020 tarihleri arasında yapılan ihracat ise, bir önceki yılın aynı döneminde göre %5’lik artış göstererek 348 milyon 697 bin dolar oldu.

Ancak Mart ayı ile ihracat rakamlarındaki pozitif ivme yavaşladı, hatta duracak hale geldi. Elbette bunun nedeni Mart ayından itibaren tüm dünyayı etkisi alan salgınla karantina döneminin başlamasıydı. Şubat ayındaki verilere göre 2020 yılı için yaklaşık 2,1 milyar dolar olması beklenen ihracat miktarı, TİM verilerine göre, 2020 yılının ilk 9 ayı boyunca toplam 1 milyar 521 milyon 396 bin ABD doları değerinde gerçekleşerek beklentinin üçte biri miktarında kaldı. Covid-19 sebebiyle tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de düşüş yaşayan savunma ihracatının eski haline dönmesi ancak Eylül ayında olacaktı. Dahası, sektör tarafından 2020 yılının Eylül ayı boyunca gerçekleştirilen toplam ihracat, bir önceki yılın aynı dönemine göre %80 artış göstererek 281 milyon 582 bin ABD doları oldu.

Şahit olunduğu üzere, Mart ayından Eylül ayına kadar geçen sürede beklenilmeyen bu değişime hazır olmayan, dijital dönüşümü gerçekleştiremeyen sektörler ve sektör aktörleri bundan olumsuz etkilendiler. Dünyada birçok büyük savunma sanayi projesi aksadı. Kaynaklar yeniden düzenlenerek tedarikinde risk yaşanabilecek konulara yönlendirildi. Covid-19 salgınının darbesini savuşturacak önlemler bulundu. Önlem almada gecikmeyen firmalar, özellikle sınırların kapanması, yüz yüze faaliyetlerin kısıtlanmasıyla dijital dönüşümlerini hızlandırdılar. Dijital platformların kullanımı artarak, kurumsal yönetimin bir parçası haline geldi. Sanal dünya, pazarlama stratejisinde bir tercihken, en önemli kalem oldu. İhracata katkısıyla ve sektör paydaşlarını da bir araya getiren savunma sanayi fuarları ise salgından en çok etkilenen alan oldu. Sokağa çıkma yasaklarının yürürlüğe girmesi ve etkinliklerin devletlerce teker teker iptal edilmesi, fuarların da belirsiz tarihlerle ötelenmesine ya da iptaline neden oldu.

Olağan dışı durumlar, olağan dışı stratejilerle çözülür

Firmaların, 2020 yılı içerisinde planlanan uluslararası savunma sanayi fuarlarına katılımdan vazgeçmeleri, ayrıca sağlık ve toplumsal güvenlik nedeniyle hükümetler tarafından uygulanan süresiz ertelemeler ya da iptaller, fuarlarda yeni yaklaşımların düşünülmesini zorunlu kıldı. Hiç şüphesiz tam bu noktada, bu tip mücbir sebepleri öngörerek stratejik kararlarla proaktif çözümler sunan firmalar birkaç adım öne geçti. Bu çözümlerden biri olan ve SAHA İstanbul tarafından dünyanın ilk sanal savunma sanayi fuarı olarak tasarlanan SAHA EXPO, birçok açıdan ezber bozuyor.

SAHA İstanbul tarafından 04-07 Kasım 2020 tarihlerinde ikincisi düzenlenmesi planlanan SAHA EXPO Savunma, Havacılık ve Uzay Sanayi Fuarı, İçişleri Bakanlığının genelgesi ve pandemi koşullarının ilerlemesi sebebiyle 10-13 Kasım 2021 tarihine ertelenmişti. Fakat SAHA İstanbul’un daha koronavirüs ve salgın henüz ortalarda yokken, savunma sanayi fuarcılığı anlayışına “sanal fuar” konsept getirme planı vardı. Sonuç olarak, koşullar ve stratejiler birbiriyle örtüşerek SAHA EXPO Sanal Fuar süreci hızlandı. Bu süreçte kısıtlar nedeniyle gelecek bir tarihe ötelenen fiziki fuarla koordineli olarak, 09 Kasım 2020 - 09 Nisan 2021 tarihleri arasında gerçekleştirilecek dünyanın ilk sanal savunma sanayi fuarı sloganıyla SAHA EXPO, SAHA İstanbul üyesi ve ASELSAN iştiraki BİTES tarafından tasarlanan XperExpo uygulaması ile hayata geçirilmiş oldu. Tasarım sürecinde, fiziki fuarlarda gerçekleştirilen faaliyetler ve dünyadan örnekler incelenerek ziyaretçilerine gerçek bir fuar deneyimi yaşatmayı hedefleyen SAHA EXPO, küresel bir marka olma hedefiyle yola çıktı. Sanal fuar uygulaması, katılımcılardan gelen talepler ve ortaya çıkan yeni ihtiyaçlar doğrultusunda daha da geliştirildi.

Tamamen sanal ortamda olan SAHA EXPO, COVID-19 salgını tedbirleri sürerken, katılımcılarının da sağlığını tehlikeye atmadığı için önemli bir buluşma noktası oldu

Türk savunma sanayisinin dünyaca tanınan firmaları ASELSAN, TUSAŞ, ROKETSAN, BAYKAR, BMC, HAVELSAN, STM, MKEK, ASFAT, TAIS, FNSS, Koç Bilgi ve Savunma Teknolojileri ve Kale Grup’un da aralarında yer aldığı 306 katılımcı, SAHA EXPO’da ürünlerini sergiliyor.

Dünyadan ve Türkiye’den sektör profesyonellerine ve ziyaretçilere, 7/24, 3D modelleme ve interaktif animasyonlar ile birebir yansıtılan ürünler, en gerçekçi halleriyle SAHA EXPO’da yer alıyor. Fuarda 102 firma, 536 ürününü 3D olarak sergiliyor. SAHA EXPO, önemli iş görüşmelerine de imkân sağlıyor. Katılımcılar; dünyanın her yerindeki potansiyel müşterilerine, ücretsiz ve sınırsız e-davetiye gönderebiliyor. Davet ettikleri kişilerin, stantlarındaki 3D ürünlerini görmelerini, kataloglarını incelemelerini, ürün tanıtım videolarını izlemelerini sağlayabiliyor ve onlarla çevirim içi toplantılar yapabiliyor. Bu kapsamda SAHA EXPO, Türk savunma sanayinin gücünü sanal dünyaya taşımayı başarmış görünüyor.

Bu süreçte katılımcı firmalar, yerli-yabancı delegasyonlar ile 744 sanal toplantı odasında, 22 bin 649 B2B iş görüşmesi yaptı ya da planladı. Fuar en fazla yurt dışı ziyaretçisini Bangladeş, Pakistan, Malezya, Ukrayna, Hindistan, Birleşik Krallık, Nijerya, Fransa ve İtalya gibi ülkelerden aldı. Fuarı bugüne kadar 62 bin 642’si yerli, 9 bin 321’i yabancı, toplam 71 bin 963 kişi ziyaret etti.